Quy hoạch thủy điện tỉnh Nghệ An hiện nay có 32 công trình với tổng công suất 1.259,7 MW đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong đó 22 công trình đã được xây dựng và đưa vào khai thác vận hành.
Các công trình được xây dựng, đưa vào khai thác vận hành đã góp phần tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh và các địa phương có thủy điện: Cung cấp năng lượng sạch cho mạng lưới điện quốc gia khoảng 3 tỷ kWh/năm; đóng góp ngân sách tỉnh khoảng 650 tỷ đồng/năm); tạo công ăn việc làm cho người lao động, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; góp phần bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính; một số công trình thủy điện lớn như Bản Vẽ, Hủa Na góp phần hạn chế lũ lụt và hạn hán; tăng cường cơ sở hạ tầng; góp phần làm chuyển dịch ngành nghề và thay đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực hơn; mở rộng giao lưu văn hoá cùng với giao lưu kinh tế – xã hội với các vùng khác; góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện công bằng xã hội cho người dân địa phương v.v…
Mặt khác, các công trình thủy điện đã và có thể gây ra những tác động tiêu cực trên cả 3 phương diện: môi trường, kinh tế và xã hội.
Vì vậy, UBND tỉnh đã ban hành quyết định số 3775/QĐ-UBND ngày 25/9/2019 việc thực hiện đề án “Điều tra, đánh giá những tác động tiêu cực của hệ thống các công trình thủy điện ở Nghệ An đến môi trường và đề xuất giải pháp giảm thiểu tác động” giao cho Trung tâm Môi trường và Phát triển xã hội (trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An) chủ trì thực hiện đề án.
Thư ký Hội đồng nghiệm thu đọc Quyết định của UBND tỉnh Nghệ An
Ảnh: Hoàng Hảo
Trung tâm Môi trường và Phát triển xã hội đã phối hợp với Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển (thuộc Viện Khoa học thủy lợi); Viện Địa lý (thuộc Viện hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam); các cơ quan khoa học; các UBND huyện liên quan thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ, nội dung cụ thể của đề án.
Sau gần 4 năm thực hiện đề án, ngày 08/9/2023, tại Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Nghệ An, Hội đồng nghiệm thu cấp tỉnh do Tiến sỹ Thái Văn Nông, P.GĐ Sở Tài nguyên và Môi trường làm Chủ tịch và 11 thành viên đã họp để đánh giá kết quả thực hiện đề án.
Ngoài Báo cáo kết quả thực hiện đề án, còn có 14 Báo cáo chuyên đề và 11 Phụ lục
11 báo cáo chuyên đề như sau:
- Báo cáo kết quả lấy mẫu, phân tích mẫu môi trường
- Báo cáo kết quả điều tra xã hội học
- Báo cáo tổng hợp hình ảnh 13 công trình đã đi vào hoạt động
- Báo cáo ảnh vệ tinh
- Báo cáo Lập bản đồ hiện trạng các yếu tố môi trường
- Báo cáo Lập bản đồ lớp phủ thực vật của hệ thống các công trình thủy điện tỉnh Nghệ An (01 bản đồ toàn tỉnh tỉ lệ 1:50.000)
- Báo cáo bản đồ biến động lớp phủ thực vật và bờ hồ của hệ thống các công trình thủy điện tỉnh Nghệ An cho 2 giai đoạn 2000-2010 và 2010-2019 tỉ lệ 1:25.000
- Báo cáo Lập bản đồ lượng mưa cực đại ứng với tần suất 1%, 5%, 10% tỉnh Nghệ An (03 bản đồ tỉ lệ 1:100.000)
- Báo cáo bản đồ sụt lún, xói lở, bồi lắng
- Báo cáo mô hình dòng chảy (mô hình thủy văn mưa – dòng chảy)
- Báo cáo mô hình thủy lực một chiều mô phỏng hồ chứa và mạng lưới sông
- Báo cáo mô hình 2 chiều và kết nối 1 chiều 2 chiều
- Báo cáo bản đồ ngập lụt hạ du (12 kịch bản xả lũ và 4 kịch bản vỡ đập).
- Báo cáo lập bản đồ lớp phủ thực vật và bản đồ biến động lớp phủ thực vật khu vực công trình thủy điện Bản Vẽ tỉnh Nghệ An
Sau 5 giờ làm việc liên tục, Hội đồng nghiệm thu đã nhất trí nghiệm thu đề án với kết quả loại Khá, đồng thời yêu cầu đơn vị tư vấn khẩn trương bổ sung, chỉnh sửa Báo cáo theo ý kiến của Hội đồng để hoàn thiện Báo cáo.
Hội đồng thảo luận, đánh giá kết quả thực hiện Đề án
Ảnh: Hoàng Hảo
Đây là một trong những nỗ lực của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An trong công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội; huy động đội ngũ trí thức, chuyên gia trong và ngoài tỉnh đóng góp cho sự nghiệp phát triển bền vững của tỉnh nhà./.